NORVEÇ'TE MEDFUN TÜRKLER 6 - KIRGIZİSTANLILAR
- selamitanatar
- 20 Eyl 2023
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 20 Eyl 2023
Kırgızistanlı Augan Tikabajevitsj Tukhambajev ve Satik Nurunbetov
Bu yazı dizisi hemen hemen aynı olmasının sebebi, hepsinin toplu mezarlıklara taşınmış olmasıdır. Bir mezarlıkta yüzün üzerinde Türk medfun bulunuyor ve yazının çok uzun olmasına sebep oluyor. Herkes tarafından daha rahat okunması için herkesin geldiği ülkeye göre yazmaya devam ediyoruz.
Yazımızın altıncısı Kırgızistanlı askerler Augan, Satık ve Bardelek. Başta Oslo'daki medfun olanlar ve sonra da ülkesine göre Kazakistan, Azerbaycan, Dağıstan ve Özbekistan. Arkadaşım Talgat'ın verdiği bilgiye göre Oslo'da medfun Bardelek Olurbek(ov)'unda Kırgızistanlı olma ihtimali olduğunu söyledi. Kendisi ile ilgili fazla bilgi olmadığı için şimdilik aşağıdakilerle yetinmek zorundayız.
Daha önceki yazımız aşağıdadır.
Bardelek Olurbek
Барделек Олурбек
Fotoğraf Selami Tanatar
Ölüm: 23. Ocak 1945. Gardermoen, Ullensaker, Akershus, Norveç
Rütbesi: Er. Esir numarası: 12206(?). Esir kampı yeri: Eggemoen. Esir kampı ismi:
Şu an ki medfun olduğu yer: Sovyet askerleri toplu mezarlığı, Vestre gravlund, Oslo
Kırgızistanlı askerler Augan Tikabajevitsj Tukhambajev ve Satik Nurunbetov . Başta Elvenes/ Skafferhullet mezarlığına gömülmüş sonra Tjøtta toplu mezarlığına taşınmıştır.
Daha önce ''Elevenes/Skafferhullet'' savaş mezarlığına gömülen Rus askerleri 1951'de ''Operasyon Asfalt'' ile 511 Rus askerleri toplu mezara, '' Tjøtta sovjetiske krigskirkegård'' (Tjøtta Sovyet savaş mezarlığına) taşındı. 1959'da telgraf direkleri dikilme çalışmaları esnasında, isimleri belli olmayan toplu cesetler bulunmuş, aynı sene kasım ayında 320 ceset ve 1960 baharında birkaç ceset daha bulunmuştur. Toplam sayısı bilinmeyerek Elvenes/Skafferhullet toplu mezarlığa gömülmüştür.
Fotoğraf: Elvenes - Googlemaps'dan alınmıştır.
"Skafferhullet" Norveç ve Rusya sınırın adı ve yakınında Güney-Varanger garnizonu bulunmaktadır. Elevenes'deki İlk mezarlıkta hala bir anıt mevcuttur, 1979'da çekilmiş bir fotoğraf alttadır.
Fotoğrafın alınığı sayfa: https://www.krigsgraver.no/nb/graveSite?id=445
Fotoğraf: Syvertsen/Savaşmezarları hizmetleri: ''Fortegnelse over sovjetiske krigskirkegårder''Sovyet savaş mezarlıklarının listesi (1979): s. 79, Skafferhullet (Elvenes) anıtı.
Tjøtta mezarlığına 1951'de ilk anıt dikilmiş, ama anıtın olduğu toprağa don vurmasından dolayı toprakta yırtılma ve dikili anıtın yerinden kayması, çalışma esnasında anıtın altında daha fazla ceset bulunması, güvenlik nedeniyle eski anıtı yıkma kararı alınarak, yıkılmıştır.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00087.1: Tjøtta Sovyet savaş mezarlığı başanıtı (2021).
Yeni anıt eskisine benzeme şartı ile Norveç-Rusya komisyonu tarafından onaylanarak, oymacı Gunnar Janson ve yeşillik alanı peyzaj mimarı Karen Reistad'ın çalışmaları ile 1955'te bitirilmiştir. Anıt 'ta ''1941-1945 yılları arasında Norveç'te hayatını kaybeden ve buraya gömülen Sovyet askerlerinin anısına'' yazılıdır.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00087.2: Tjøtta Sovyet savaş mezarlığı başanıt detayı (2021).
Rus askerlerinden bine yakının ismi belli, ama yedi bin tanesi isimlenmeyi bekliyor. Bunların 2500 tanesi MS ''Rigel'' alman esir gemisi ile, açık deniz 'de seyrederken İngilizler tarafından batırılır ve 2500 esir ölür. Ancak 1970'te kalıntı altına olan cesetlere ulaşarak çıkartılır. Daha niceleri var isimlenmeyi bekliyor ve bunları arasında kim bilir ne kadar Türk asıllı askerlerde vefat etmiştir.
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00003: İsim levhası (Abakumov-Alijev) Tjøtta Sovyet savaş mezarlığı (2021)
Fotoğraf: Tjøtta - Googlemaps'dan alınmıştır.
Augan Tikabajevitsj Tukhambajev
Ауган Тикабаевич Тухамбаев
Fotoğraf: Falstadsenteret / Arne Langås: FSM.FOTO.C.00079: İsim levhası (Tsvetkov-Tytsjkov) Tjøtta Sovyet savaş mezarlığı (2021)
Doğum: 1916 Yeri: Irnazar, Talas, Kırgızistan (Aslen Kazak)
Tutuklanma: 26 Haziran 1941 Yeri: Letonya
Ölüm: 24. Mayıs 43 Yeri: Elvenes, Güney-Varanger, Finnmark, Norveç
Rütbesi: Er. Esir numarası: 648. Esir kampı yeri: Elvenes. Esir kampı ismi: 322
Aslen Kazak. Letonya'da esaret altına alındı yazılı. Sivilhayat'ta çiftçi. Baba adı Tikabay annesinin soyadı Birsinculj. Vefat haberi Tuchambajwa Tursukul'a Talaschski, Irnasar rayon adresine gönderilmiştir yazıyor.
Satik Nurunbetov
Сатик Нурунбетов
Fotoğraf: Falstadsenteret Arne Langås: FSM.FOTO.C.00051: İsim levhası (Novikov-Nyrkov) Tjøtta Sovyet savaş mezarlığı (2021)
Doğum: Haziran1916 Yeri: Besjkisjlak, Kırgızistan
Tutuklanma: 31 Ağustos 1941 Yeri: Alak
Ölüm: 31. Aralık 1943 Yeri: Elvenes, Güney-Varanger, Finnmark, Norveç
Rütbesi: Er. Esir numarası: 1496. Esir kampı yeri: Elvenes. Esir kampı ismi: 322
Alak'da esaret altına alındı yazılı. Sivilhayat'ta çiftçi. Vefat haberi babasına Trchekibasehjon Nurunbetov'a Besjkisjlak, Kırgızistan SSR adresine gönderilmiştir yazıyor.
Daha ismini bildiğimiz ama yeterince kendisi ile ilgili bilgimiz olmayan ve isimleri dahi belirlenmeyen nice askerler medfun. Elimizde daha çok bilgi geldikçe aktaracağız. Daha önce bahsettiğim arkadaşım Talgat M. ZHUMAGULOV'un (Kazakistan Norveç Konsolosluğu / Bakan yardımcısı, Misyon başkan yardımcısı) sayesinde bulduğum bu mezarlıklara ve bilgilere müteşekkirim. Umarım ki, gidebilirsek oralara, ruhlarına Fatiha-i şerife ve dua okumak, gidemesek, olduğumuz yerden okumayı bir borç bilirim.
Yazan Selami Tanatar
Norveç 20.09.23
KAYNAK SAYFALAR:
Comments